Czym jest bushcraft, a czym nie jest? O przebywaniu z naturą

Jedziesz ze znajomymi na ognisko, a na miejscu okazuje się, że nikt nie pomyślał o podpałce. Więc robisz ją z tego, co znajdziesz dookoła i po chwili siedzicie wokół ognia.

Podczas wypadu pod namiot zorientowałeś się, że namiot został pod drzwiami w domu. Wyciągasz więc nóż i budujesz szałas. Jest duma, jest klimat. Koledzy mogą tylko pozazdrościć.w

Tak wygląda życie, kiedy znasz bushcraft.

Ale bushcraft to coś więcej niż ognisko, szałas czy chodzenie po lesie. Czym jest bushcraft? Kiedy Ci się przyda? I czym różni się od survivalu?

O tym przeczytasz w artykule.

Co to jest bushcraft?

Takie pytanie to jak wsadzenie kija w mrowisko, bo nie ma na nie jednoznacznej odpowiedzi. Dlaczego? Ponieważ nie ma jednej definicji tego słowa. Każdy, kto się interesuje bushcraftem, rozumie go na swój sposób. 

Samo słowo pochodzi od angielskich słów “bush”, czyli krzaki, oraz “craft”, czyli rzemiosło. I to właściwie jedyny prosty element do wytłumaczenia, dający również pewne wskazówki co do tego, czym bushcraft jest. Dalej jest już trudniej, ale spróbujmy spojrzeć na to zagadnienie jak najbardziej obiektywnie.

Co to w ogóle znaczy bushcraft?

Samo słowo oznacza rzemiosło związane z lasem. Bushcraft to sposób na spędzanie czasu jak najbliżej natury. Oznacza naukę umiejętności, które pozwalają nam przebywać z dala od cywilizacji w sposób bezpieczny. 

Rozpalanie ognia, budowa lub przygotowanie schronienia, zdobywanie i przygotowanie pożywienia. Wszystko to w zgodzie z naturą. 

Jedni będą preferować starodawny styl, czyli rozpalanie ognia krzesiwem czy budowanie schronienia z tego, co znajduje się dookoła. 

Inni będą używać nowocześniejszego wyposażenia, takiego jak kuchenka turystyczna na kartusze, a do spania wykorzystają namiot lub hamak. Bez względu na to, jaką opcję wybierzemy, chodzi przede wszystkim o obcowanie z naturą, zarówno żywą, jak i tą nieożywioną. 

Gdzie można uprawiać bushcraft?

Jak sama nazwa wskazuje, bushcraft uprawiamy w buszu, czyli po naszemu w lesie. Ale czy tylko? Właściwie chodzi o przebywanie z dala od cywilizacji, na łonie natury. Bushcraft możesz uprawiać w lesie, na stepie, na wrzosowiskach i wszędzie indziej gdzie tylko chcesz. 

W Polsce naturalnym wyborem będzie las. Jeśli planujesz kilkugodzinną lub jednodniową wycieczkę, jedyne, na co musisz zwrócić uwagę to czy teren, na którym chcesz przebywać, nie jest własnością prywatną. Na szczęście jest u Nas na tyle dużo lasów, które są ogólnodostępne, że nie będzie problemów ze znalezieniem dla siebie miejsca.

Chęć odpoczynku od cywilizacji nie oznacza, że musisz od razu wyjeżdżać wiele kilometrów od miejsca zamieszkania. Oczywiście taka wyprawa z pewnością dostarczy niezapomnianych wrażeń. Nie zawsze jednak mamy na tyle dużo czasu, aby poświęcić go na dalsze wyjazdy. Wystarczy jednak wyjechać kawałek za miasto, a w niektórych przypadkach duży teren leśny znajdziemy w jego obrębie.

Zaczynając swoją przygodę w tym temacie, warto zacząć bliżej, przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo. Kiedy uczysz się dopiero nowych umiejętności, łatwiej o błąd lub przeszacowanie swoich możliwości i może się zdarzyć, żę będziesz musiał wcześniej zakończyć wyprawę. 

Czy aby uprawiać bushcraft musimy nocować w lesie?

To zależy, kogo spytamy. Jest to jeden z tych elementów, o które są największe kłótnie na forach poświęconych chodzeniu po lasach. Bushcraftowi puryści bez zastanowienia powiedzą, że tak. Dla nich jest to podstawowy element, bez którego wyjście w teren będzie tylko spacerem. 

Druga grupa powie, że nocleg wcale nie jest konieczny i że chodzi przede wszystkim o bliski kontakt z naturą. Dlatego w tym temacie nie ma jednej odpowiedzi i wszystko zależy od indywidualnych poglądów każdego z nas. 

Jakie masz możliwości, jeśli planujesz nocleg na świeżym powietrzu? W Polsce od 1 maja 2021 roku działa program Lasów Państwowych “Zanocuj w lesie”. Dzięki niemu możesz w pełni legalnie spędzić noc pod gwiazdami w wyznaczonych miejscach. Wcześniej było to mniej legalne. W internecie bez problemu możesz znaleźć mapę, gdzie zaznaczone są strefy, w których można zostać na noc.

Jaki sprzęt na początek?

No i dochodzimy do tematu, który jest chyba numerem jeden. Przez fora i wszelkie grupy przewijają się pytania o to, jaki nóż kupić, jakie buty, jaką kurtkę, bluzę itp. itd. Jak się tak poczyta, to można dojść do wniosku, że trzeba na początek wyłożyć kilka tysięcy złotych, żeby w ogóle wejść do lasu. 

Z jednej strony, każdy chce polecić coś, co u niego się sprawdziło i bez czego po kilku miesiącach czy latach nie wyobraża sobie wyjścia. Jednak z drugiej strony, czy naprawdę od początku potrzebujesz butów za 800 zł, albo noża typu “otwieracz do czołgów”, żeby sprawdzić, czy Ci takie łażenie po lasach pasuje? 

Tak naprawdę, żeby zacząć, musisz zadbać, żeby było Ci ciepło i wygodnie. Czyli ubierasz wygodne buty, resztę stroju dobierasz do pogody i w drogę. Dobra rada: jeśli jest dość niska temperatura na dworze, warto ubrać się tak, żeby było Ci delikatnie chłodno, kiedy stoisz w miejscu. Wtedy w trakcie marszu będziesz czuć idealny komfort termiczny, bo ruch Cię rozgrzeje. 

Z biegiem czasu i przede wszystkim przy zdobywaniu doświadczenia sam zauważysz, czego tak naprawdę brakuje w twoim ekwipunku. Na każdy problem jest zawsze kilka rozwiązań i tutaj realnie może przydać się wiedza z poradników, testów lub forów internetowych.

Ważne, żebyś nie dał się porwać konsumpcjonizmowi. Wybór jest tak ogromny, że łatwo wpaść w szał zakupów i dojść do wniosku, że wszystkiego potrzebujesz. Pamiętaj jednak, że wszystko to, co kupisz, musisz potem nieść na swoich plecach. Dlatego wszelkie zakupy musisz bardzo dokładnie przemyśleć. 

Pamiętaj, że bushcraft w swoim podstawowym założeniu skupia się na jak najbliższym obcowaniu z naturą. Aby tego nie zatracić, warto, abyś się zastanowił nad wyposażeniem, żeby przez przypadek nadmiernie się od tej natury nie odciąć. 

Czym różni się bushcraft od survivalu?

No właśnie. Czy bushcraft to to samo co survival? A jeśli nie, to co je różni?

Survival to inaczej sztuka przetrwania. Oznacza to, że jesteś w sytuacji zagrożenia i jesteś zmuszony do działania w celu ratowania życia i zdrowia. Umiejętności, które nabędziesz, pozwolą Ci przeżyć w sytuacjach ekstremalnych jak na przykład wojna czy klęska żywiołowa, ale też długotrwały brak prądu, bieżącej wody lub ogrzewania.

Tutaj mamy pierwszą znaczącą różnicę, czyli miejsce. Bushcraft, jak sama nazwa wskazuje, to przebywanie w lesie lub ogólnie na łonie natury. Scenariusz survivalowy może dziać się również w mieście. 

W największym skrócie survival to zestaw umiejętności, które pozwolą Ci przetrwać bez specjalistycznego sprzętu. O ile w bushcrafcie ognisko będziesz rozpalać np. krzesiwem lub zapałkami, w sytuacji niespodziewanej możesz nie posiadać akurat przy sobie niczego, co nam może pomóc.

Jeśli coś się wydarzy, kiedy będziesz w domu, to prawdopodobnie będziesz miał potrzebne wyposażenie. Jednak co zrobisz, jeśli przydarzy Ci się wypadek w trasie lub właśnie w lesie? Wtedy wykorzystasz umiejętności takie jak na przykład rozpalanie ognia łukiem ogniowym. 

Oczywiście wiele technik wykorzystywanych w survivalu pokrywa się z tymi, których używamy w bushcrafcie. Różnica polega na tym, że bushcraft uprawiamy, bo chcemy, a survival, bo zmusza nas do tego sytuacja. 

Survival to nie tylko kwestie umiejętności manualnych, ale również psychiki. Ta bowiem w ekstremalnych sytuacjach jest tak samo ważna, o ile nie ważniejsza. To jednak temat na oddzielny artykuł. Zajmiemy się nim innym razem.

Bushcraft – podsumowanie

Bushcraft pozwala nam zbliżyć się do natury. Dzięki niemu uczymy się umiejętności, które dla ludzi żyjących setki lat temu były niezbędne do przeżycia. My na szczęście żyjemy w czasach, gdzie jest to nasz wybór, a nie konieczność.

Dzięki temu możemy delektować się przebywaniem w otoczeniu przyrody. Tak naprawdę na początek nie potrzebujemy żadnego dodatkowego sprzętu. Dlatego warto włożyć wygodne buty, zarzucić plecak na plecy i wyruszyć do najbliższego lasu naładować baterie w swojej głowie.